Chuyện là thế này. Mấy anh em công ty tôi mới tham gia cái giải bóng đá giao hữu khu vực. Cả đám hùng hục tập luyện, đổ mồ hôi sôi nước mắt cả mấy tháng trời. Đến cuối cùng, chúng tôi cũng vác được cái huy chương về nhà. Dù chỉ là giải “phủi” thôi, nhưng đối với tôi, nó còn quý hơn vàng. Tôi còn nhớ rõ cái cảm giác lúc trọng tài thổi còi kết thúc, cả đội lao vào ôm nhau như điên dại. Cảm giác chiến thắng nó thấm đẫm vào từng thớ thịt.
Hôm nhận huy chương, tôi đeo nó long lanh, chụp ảnh khoe khắp nơi. Xong xuôi, tôi tiện tay ném nó vào ngăn kéo tủ đầu giường. Nghĩ bụng, nó là kim loại mà, lo gì. Kỷ niệm nằm trong đầu rồi. Nhưng chính cái suy nghĩ chủ quan này đã làm tôi phải hối hận và bắt tay vào cái công cuộc mà tôi gọi là “giải cứu ký ức” này.
Khoảng sáu tháng sau, tôi dọn dẹp phòng, mở ngăn kéo ra, và tôi thấy một thứ làm tôi giật mình. Cái huy chương bóng đá của tôi, vốn dĩ sáng bóng, giờ đã xỉn màu, bắt đầu xuất hiện những vết ố xanh li ti do ẩm mốc. Kỷ niệm thì vẫn còn đó, nhưng vật chứng của kỷ niệm thì đang dần bị hủy hoại. Lúc đó tôi mới chợt nhận ra: ý nghĩa của tấm huy chương không chỉ là chiến thắng, mà nó là vật thể kết nối ta với thời điểm đỉnh cao ấy. Nếu nó hỏng, cảm giác đó cũng phai nhạt dần. Tôi quyết định phải làm gì đó ngay lập tức.
Chuẩn bị công cụ và bắt tay vào “công cuộc lau chùi cứu vớt”
Đầu tiên, tôi lên mạng tra cứu hết tất cả các cách bảo quản huy chương. Có người bảo dùng giấm, người bảo dùng kem đánh răng. Tôi thử dùng kem đánh răng trước, nhẹ nhàng chà sát. Kết quả là lớp xi mạ bên ngoài bị mờ đi một chút, nhìn nó dại hẳn. Thất bại thảm hại. Tôi dừng lại ngay. Phải làm chuyên nghiệp hơn.
Tôi chạy ra ngoài, tìm mua bộ dụng cụ chuyên dụng để làm sạch đồ kim loại. Đây là quá trình tôi đã thực hiện:
- Mua dung dịch làm sạch kim loại chuyên dụng: Cái này phải chọn loại nhẹ, không quá ăn mòn. Tôi mua loại dành cho trang sức bạc, vì chất liệu huy chương thường là hợp kim mạ kẽm.
- Tháo dỡ ruy băng: Tôi cẩn thận tháo cái dây ruy băng ra khỏi tấm huy chương. Cái ruy băng này cũng cần được giặt sạch bằng tay với xà phòng trung tính rồi phơi khô.
- Ngâm và chùi rửa: Tôi đổ dung dịch làm sạch ra chén nhỏ, dùng bông gòn thấm rồi nhẹ nhàng lau chùi từng góc cạnh của tấm huy chương. Không được chà mạnh, chỉ là lau đi các vết ố và bụi bẩn. Mất cả tiếng đồng hồ tôi mới thấy nó sáng lại được khoảng 90% so với ban đầu.
- Sấy khô và phủ bảo vệ: Sau khi rửa lại bằng nước sạch và lau khô hoàn toàn, tôi phủ lên bề mặt một lớp sơn bóng mỏng, loại acrylic trong suốt, để tạo một lớp bảo vệ chống ẩm và oxy hóa. Cái này hơi liều, nhưng tôi đọc thấy mấy người sưu tầm hay làm thế để “niêm phong” hiện trạng của huy chương.
Sự cố bất ngờ và ý nghĩa thực sự của tấm huy chương
Trong lúc đang tỉ mẩn lau chùi, tôi nhìn thấy một vết xước nhỏ ngay cạnh logo. Vết xước này làm tôi nhớ đến cú va chạm quyết định trong hiệp phụ, khi tôi cố gắng cản bóng và bị ngã. Lúc đó tôi đau điếng, nhưng vẫn đứng dậy đá tiếp. Chính khoảnh khắc đó đã làm nên chiến thắng. Bỗng dưng, tôi thấy nhớ thằng Tùng, thằng bạn thủ môn đã cứu nhiều bàn thua kinh hoàng. Lâu rồi tôi không liên lạc.
Tôi lôi điện thoại ra, bấm số nó. Chuông reo, nó bắt máy nhưng giọng rất lạnh lùng: “Ai đấy?” Tôi hụt hẫng. Hóa ra nó đổi số điện thoại, tôi gọi vào số lạ. Nó còn tưởng tôi là mấy đứa bán bảo hiểm. Tôi phải nói cụ thể về trận chung kết năm ngoái, về cú sút hụt của thằng Minh, nó mới à lên một tiếng: “À, ông à! Sao tự nhiên gọi?”
Chúng tôi hàn huyên cả tiếng đồng hồ về giải đấu đó, không phải chỉ về huy chương, mà về những ngày tập luyện vất vả, về trận đấu dưới trời mưa tầm tã. Tôi chợt hiểu ra, tấm huy chương này không phải là vật kỷ niệm của riêng tôi, nó là bằng chứng của tình đồng đội và sự nỗ lực chung. Cái hành động gọi điện cho Tùng, nó còn ý nghĩa hơn cả việc lau chùi tấm kim loại.
Hoàn thiện việc lưu giữ
Việc làm sạch đã xong, giờ là khâu lưu giữ. Tôi quyết định không để nó trong ngăn kéo nữa. Nó xứng đáng được trưng bày.
Tôi chạy ra tiệm làm khung ảnh, nhờ họ làm riêng một cái hộp kính nhỏ. Cái hộp này phải đáp ứng các tiêu chí sau:
- Kính chống tia UV: Bảo vệ huy chương khỏi ánh sáng mặt trời làm phai màu ruy băng và xỉn màu kim loại.
- Đế nhung: Tôi chọn màu xanh đậm, màu áo truyền thống của đội tôi, để làm nổi bật tấm huy chương vàng.
- Có không gian để gắn ruy băng: Tôi yêu cầu thợ làm một cái móc nhỏ để treo ruy băng ngay ngắn bên cạnh tấm huy chương.
Sau khi lắp đặt hoàn chỉnh, tôi đặt cái hộp kính này lên kệ sách, nơi có ánh sáng dịu nhẹ và độ ẩm ổn định nhất trong phòng. Mỗi lần nhìn thấy nó, tôi không chỉ thấy miếng kim loại sáng bóng, mà còn thấy hình ảnh thằng Tùng hét lên vui sướng, thấy những giọt mồ hôi ướt đẫm của cả đội. Cái huy chương này, từ một vật phẩm bị lãng quên, đã trở thành một “viên nang ký ức” hoàn hảo, nhắc nhở tôi về những giá trị không thể mua được bằng tiền.
Vậy nên, nếu anh em nào có huy chương, dù là giải lớn hay giải nhỏ, đừng vứt nó vào ngăn kéo. Hãy dành thời gian làm sạch nó, tìm một nơi trang trọng để trưng bày. Quan trọng hơn, hãy nhấc máy lên, gọi cho những đồng đội đã cùng anh em đổ mồ hôi. Đó mới là cách lưu giữ ký ức trọn vẹn nhất, không chỉ lưu giữ cái vật chất mà còn lưu giữ cái tình người.
