Khởi Đầu Từ Sự Bướng Bỉnh Của Thằng Con Trai
Mọi chuyện bắt đầu cách đây khoảng bốn năm, khi thằng Tí, con trai tôi, mới tròn 4 tuổi. Nó không phải là đứa trẻ hiếu động đặc biệt, nhưng cứ thấy trái bóng là mắt nó sáng rực. Ban đầu, tôi cũng chẳng để ý đâu, cứ nghĩ trẻ con đứa nào chả thế. Vợ tôi thì cứ cằn nhằn: “Mới tí tuổi đầu đã bày vẽ, để nó lớn thêm chút nữa rồi học cái gì học.”
Nhưng nhìn cái cách nó cứ ôm khư khư quả bóng nhựa, đá loạn xạ trong nhà, làm bể cả cái chậu cây cảnh của bà ngoại, tôi bắt đầu suy nghĩ. Tôi đi hỏi mấy ông bạn đang cho con học đá bóng, đứa thì bảo phải 6 tuổi mới cứng cáp, đứa thì khuyên 7 tuổi cho nó có ý thức. Nghe xong, tôi thấy nó cứ sai sai. Sao phải chờ đợi khi niềm đam mê nó đã hiển hiện rõ ràng thế này?
Thế là tôi quyết định, không chờ nữa. Tôi sẽ tự mình nhúng tay vào cuộc, ghi chép lại toàn bộ quá trình xem rốt cuộc cái mốc tuổi nào là tối ưu nhất. Coi như là một dự án nghiên cứu cá nhân của một ông bố già muốn con được phát triển đúng hướng.
Quá Trình “Huấn Luyện Viên Đột Xuất” Tự Ghi Chép
Giai Đoạn 1: Thử Nghiệm Thô Sơ (4 tuổi)
Tôi nhớ y nguyên cái ngày đầu tiên tôi mua cho nó một trái bóng da thật, loại size 3. Vừa mang ra công viên, nó mừng rỡ đá ngay, nhưng đá theo kiểu… tạt ngang. Chân cẳng lóng ngóng kinh khủng, đá xong là ngã chổng vó. Ở giai đoạn này, tôi không dám đặt mục tiêu kỹ thuật gì hết. Mục tiêu duy nhất của tôi là tạo sự kết nối giữa chân nó và trái bóng.
- Bài Tập Thực Hành: Chủ yếu là chạy theo bóng, dùng chân đẩy bóng đi nhưng không cần lực mạnh. Tập giữ bóng trong phạm vi hẹp.
- Thách Thức Lớn Nhất: Sự tập trung. Nó chỉ tập trung được tối đa 10 phút. Sau đó là đòi ăn kem, đòi đi chơi cầu trượt. Tôi phải dùng đủ chiêu trò, biến việc tập luyện thành trò chơi đuổi bắt.
- Ghi Nhận: Ở tuổi này, thể chất phát triển cực nhanh qua mỗi buổi tập. Tuyệt đối không dùng từ “tập luyện” hay “bài học,” chỉ là “chơi bóng.”
Giai Đoạn 2: Bắt Đầu Tạo Hình (5 tuổi)
Lên 5 tuổi, mọi thứ bắt đầu có khuôn khổ hơn một chút. Tôi bắt đầu giới thiệu khái niệm “lòng bàn chân” và “mũi giày”. Thật sự mà nói, giai đoạn này là giai đoạn khó khăn nhất, và cũng là giai đoạn tôi thấy rõ nhất sự chậm chạp của những đứa trẻ khác nếu không được làm quen sớm.
Tôi phải mất gần hai tháng trời để nó hiểu được phải dùng lòng bàn chân để chuyền bóng. Lúc đầu, nó cứ dùng mũi giày thúc thật mạnh, bóng bay vèo vèo mà không có tí kiểm soát nào. Tôi kiên nhẫn cầm tay chỉ việc, từng bước một, bắt nó đứng yên một chỗ và chỉ đá qua lại giữa hai cây nón nhỏ. Mọi người nhìn vào chắc thấy tôi khùng, vì đứa trẻ 5 tuổi mà cứ phải dạy những thứ cơ bản đến mức buồn cười.
Nhưng chính nhờ sự kiên nhẫn này, tôi nhận ra lợi ích tuyệt vời: Phản xạ vận động hình thành sớm. Đến cuối năm 5 tuổi, thằng Tí đã có thể rê dắt bóng qua vài chướng ngại vật đơn giản, dù tốc độ còn chậm.
Giai Đoạn 3: Đưa Vào Môi Trường Tập Thể (6 tuổi)
Đến 6 tuổi, tôi quyết định cho nó vào một trung tâm bóng đá chính thức gần nhà. Lúc này, tôi mới thấy được giá trị của việc mình đã “đánh trận phủ đầu” sớm hơn hai năm. Trong lớp học, có những đứa trẻ mới bắt đầu làm quen với bóng. Chúng lúng túng, va chạm nhau liên tục, không biết chạy theo bóng hay chạy theo đồng đội.
Thằng Tí nhà tôi, dù không phải là thiên tài gì, nhưng nó đã quen với cảm giác trái bóng ở chân. Nó tự tin hơn hẳn trong các bài tập phối hợp và kiểm soát bóng. Huấn luyện viên cũng bất ngờ vì nó tiếp thu các kỹ thuật chuyền, sút, và kèm người nhanh hơn hẳn các bạn cùng lứa. Điều này xác nhận lại giả thuyết của tôi: Bắt đầu sớm không phải là để trở thành siêu sao, mà là để tạo nền tảng vững chắc về sự linh hoạt và cảm giác bóng.
Đúc Kết Từ Thực Tế: Không Nên Chờ Đợi
Tôi đã ghi lại toàn bộ nhật ký tập luyện của con mình qua từng năm, và tôi thấy rõ ràng là tuổi tác không phải là rào cản, mà là công cụ kích hoạt.
Nếu bạn hỏi tôi: “Nên dạy bóng đá từ mấy tuổi?”
Câu trả lời của tôi dựa trên chính quá trình tôi đã dốc sức theo dõi và thực hành:
Nếu trẻ có sự hứng thú và có thể chạy được (khoảng 4 tuổi), hãy cho chúng làm quen với trái bóng ngay lập tức. Đây là giai đoạn vàng để phát triển kỹ năng vận động thô và sự cân bằng. Không cần kỹ thuật, chỉ cần chơi.
Bắt đầu tập luyện có khuôn khổ hơn (tập trung vào kiểm soát bóng cơ bản, chuyền ngắn) nên là 5 tuổi.
Cái lợi ích tuyệt vời mà tôi khám phá ra không chỉ nằm ở việc thằng Tí nhà tôi đá “sáng” hơn mấy đứa trẻ khác, mà nó còn kéo theo sự phát triển về tính kỷ luật và khả năng giải quyết vấn đề. Khi nó đá trượt, nó không khóc lóc, mà nó tìm cách chỉnh lại chân. Đó là bài học về sự kiên trì mà không có sách vở nào dạy được.
Tôi đã mất công sức, đổ mồ hôi và tốn không ít tiền mua bóng, nhưng đổi lại, tôi đã mở khóa được tiềm năng của con mình sớm hơn và đúng cách hơn. Vì vậy, các ông bố bà mẹ ạ, đừng nghe lời mấy người khuyên phải chờ đến 7, 8 tuổi. Chờ đợi là lãng phí thời gian quý báu để hình thành thói quen vận động tốt.
